Dấu hiệu nhận biết rối loạn phân liệt cảm xúc | Chuyên gia tâm lý

Rối loạn phân liệt cảm xúc (Schizoaffective Disorder) là một căn bệnh sức khỏe tâm lý lâu dài mà trong đó người bệnh cùng lúc phải chịu đựng cả các triệu chứng loạn thần của bệnh tâm thần phân liệt lẫn các cảm xúc hỗn loạn vốn là đặc điểm của rối loạn lưỡng cực.

Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS

Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển

1. Rối loạn phân liệt cảm xúc là gì?

Rối loạn phân liệt cảm xúc - Schizoaffective Disorder (SZD) là một bệnh tâm lý, trong đó, mỗi cơn rối loạn phân liệt cảm xúc sẽ có cả triệu chứng loạn thần lẫn triệu chứng cảm xúc (hưng cảm, trầm cảm hoặc cả hai) trong một khoảng thời gian và chỉ có triệu chứng loạn thần hoặc triệu chứng tâm trạng trong phần lớn thời gian của một giai đoạn kéo dài ít nhất hai tuần.

Theo chuyên gia tâm lý, rối loạn phân liệt cảm xúc có thể được kích hoạt bởi các biến cố chấn động diễn ra khi một người còn quá trẻ để biết cách ứng phó, hoặc họ không nhận được sự chăm sóc cần thiết để giúp họ có thể phát triển các kỹ năng ứng phó. Gen di truyền cũng có thể đóng vai trò trong bệnh này. Theo nghiên cứu của chuyên gia tâm lý, rối loạn phân liệt cảm xúc thường gặp ở phụ nữ và thường khởi phát vào giai đoạn đầu của tuổi trưởng thành.

 

Ảnh 1: Rối loạn phân liệt cảm xúc là bệnh tâm lý tương đối hiếm gặp

Safe and Sound với đội ngũ chuyên gia tâm lý có thể hỗ trợ bạn phát hiện ra các vấn đề của người bị rối loạn phân liệt cảm xúc

2. Các dạng rối loạn cảm xúc phân liệt khác nhau

Các chuyên gia tâm lý cho biết, những người mắc chứng rối loạn này trải qua các giai đoạn với triệu chứng loạn thần, chẳng hạn như ảo giác hoặc hoang tưởng và các triệu chứng rối loạn tâm trạng - hoặc ở dạng hưng cảm, hoặc ở dạng trầm cảm nhưng đôi lúc là cả hai. Căn bệnh này có đặc điểm là triệu chứng nghiêm trọng theo chu kỳ, theo sau là các giai đoạn cải thiện.

2.1. Các triệu chứng loạn thần

- Ảo giác: Nghe giọng nói và nhìn thấy những thứ không có ở đó.

- Hoang tưởng: Những niềm tin sai lầm, chắc nịch vào những điều không đúng.

2.2. Các triệu chứng rối loạn tâm trạng

- Dạng hưng cảm: tức là tăng động, cảm thấy lắng lặng, không thể ngủ và liều lĩnh.

- Dạng trầm cảm: cảm thấy buồn bã, trống vắng và vô giá trị, thậm chí là có ý định tự tử.

- Dạng hỗn hợp: có các triệu chứng của hưng cảm lẫn trầm cảm.

3. Tiêu chuẩn chẩn đoán rối loạn phân liệt cảm xúc theo DSM-5

Ảnh 2: Người bệnh có thể rơi vào tuyệt vọng nếu có biểu hiện của trầm cảm

1. Một giai đoạn liên tục của bệnh trong đó có một pha rối loạn khí sắc chủ yếu (trầm cảm chủ yếu hoặc hưng cảm) đồng thời với các triệu chứng thỏa mãn tiêu chuẩn A của tâm thần phân liệt.

Ghi chú: Giai đoạn trầm cảm chủ yếu cần có tiêu chuẩn A1 - khí sắc trầm cảm.

1. Trong cùng giai đoạn tổn thương, có các hoang tưởng, ảo giác kéo dài ít nhất 2 tuần khi không có một triệu chứng rối loạn cảm xúc nào rõ ràng.
2. Các triệu chứng thỏa mãn cho một giai đoạn rối loạn cảm xúc được biểu hiện đủ dài trong suốt thời gian của các giai đoạn hoạt động và di chứng của bệnh.
3. Bệnh không phải là kết quả trực tiếp của một chất (ví dụ: ma tuý/thuốc) hoặc một bệnh cơ thể.

4. Điều trị rối loạn phân liệt cảm xúc

4.1. Điều trị hoá dược

Thuốc điều trị rối loạn phân liệt cảm xúc được dùng sẽ theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ tâm thần, chuyên gia tâm lý. Tuỳ vào loại rối loạn mà người bệnh mắc phải, nhà tâm lý sẽ kê toa thuốc thích hợp. Đa số những trường hợp người bệnh có biểu hiện hoang tưởng, ảo giác,... sẽ được kê toa thuốc chống loạn thần kinh. Thuốc chống trầm cảm hoặc ổn định tâm trạng có thể cho hiệu quả với bệnh nhân xuất hiện triệu chứng trầm cảm.

4.2. Liệu pháp tâm lý

Điều trị tâm lý sẽ giúp bệnh nhân sớm nhận thức được vấn đề của bản thân và thiết lập nên mục tiêu, phương pháp quản lý các vấn đề liên quan. Liệu pháp tâm lý nhận thức - hành vi có thể hỗ trợ người bệnh tạo ra sự kết nối giữa tư duy, cảm giác và hành động; nhận biết các dấu hiệu xuất hiện trước khi sự thay đổi hành vi diễn ra và phát triển chiến lược ứng phó. 

Các phương pháp trị liệu tâm lý, đặc biệt là CBT (Cognitive Behavioral Therapy), đã chứng tỏ được hiệu quả trong việc điều trị rối loạn phân liệt cảm xúc. Phương pháp này tập trung vào việc thay đổi cách suy nghĩ và hành vi tiêu cực. Thông qua hướng dẫn của một chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ tâm lý, bạn sẽ học cách nhận biết và thay đổi những suy nghĩ tiêu cực thành tích cực hơn, giúp cải thiện tâm trạng và tạo ra thái độ tích cực hơn trong cuộc sống hàng ngày.

Đề giúp khách hàng, các chuyên gia của Safe and Sound luôn đồng hành với bạn, giúp bạn:

- Một bộ não tràn đầy suy nghĩ tích cực nhờ loại bỏ được những suy tư không quan trọng hoặc sai lệch.

- Một tinh thần sảng khoái, hết lo âu để bạn có thể tận hưởng những điều tốt đẹp mà cuộc sống ban tặng.

- Một tâm thế tự tin, vững vàng để đưa ra những quyết định nhanh hơn, đúng đắn hơn trong công việc, từ đó gia tăng sức mạnh về tài chính, sự nghiệp và cả sự tự hào.

5. Các chuyên gia của Safe and Sound là ai và giúp bạn như thế nào?

Chúng tôi biết rằng trị liệu tâm lý đôi khi là một bước khó khăn và cố gắng tìm một chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần mới phù hợp với nhu cầu cá nhân và tính cách của bạn có thể là một nhiệm vụ khó khăn và không dễ dàng.

Chúng tôi tin rằng sự kết hợp giữa chuyên gia tâm lý và bác sỹ tâm thần sẽ đem lại hỗ trợ tốt nhất cho bạn. Đội ngũ chuyên gia của Safe and Sound đáp ứng khắt khe các tiêu chuẩn, giúp bạn giải quyết đa dạng các vấn đề tâm lý bao gồm: Trầm cảm sau sinh, lo âu, rối loạn phân liệt cảm xúc, các vấn đề về giấc ngủ, rối loạn cảm xúc, các mối quan hệ, chấn thương tinh thần,…

- Bề dày kinh nghiệm hành nghề với đa dạng vấn đề tâm lý

- Kỹ năng đánh giá, tham vấn và xây dựng kế hoạch hỗ trợ hiệu quả

- Kết hợp linh hoạt các kỹ thuật, phương pháp để hỗ trợ hiệu quả và duy trì kết quả bền vững

Bên cạnh đó, Safe and Sound sẽ:

- KHÔNG coi bạn là bệnh nhân: Ngược lại, chúng tôi coi bạn là một người can đảm đang chống chọi với cả một bầu trời u tối đang chực chờ sụp xuống. Chuyên gia của SnS có thể góp thêm với bạn một đôi tay trong nỗ lực này.

- KHÔNG dạy đời bạn: Chúng tôi sẽ cùng bạn nâng dậy nguồn năng lượng tích cực mà lâu nay đã bị quá nhiều áp lực và khổ đau đè sát đất.

- KHÔNG lạm dụng thuốc và hoá dược: Ngược lại, chúng tôi sẽ cùng bạn tìm đến những giải pháp hiệu quả và tự nhiên.